Κίνδυνοι στη σύσταση εταιρειών σε χώρες με προνομιακό φορολογικό καθεστώς

---

Με πολύ μεγάλη μας έκπληξη τον τελευταίο μήνα υπάρχει μία σωρεία τηλεφωνημάτων από μικρομεσαίους επιχειρηματίες που ενδιαφέρονται να κάνουν σύσταση εταιρειών στη Βουλγαρία και στη Κύπρο. Σαν να μην έφτανε αυτό κάθε πρωί λαμβάνουμε email από λογιστικά γραφεία της Κύπρου και της Βουλγαρίας που ζητάνε να τους προωθήσουμε πελάτεs που τους ενδιαφέρει η σύσταση εταιρειών στη χώρα τους.

Σίγουρα δεν είναι δική μας δουλειά να κρίνουμε κατά πόσο αυτό είναι σωστό ή όχι. Ζούμε σε ένα δημοκρατικό κράτος και ο κάθε επιχειρηματίας είναι ελεύθερος να λαμβάνει αυτές τις αποφάσεις που είναι απαραίτητες για την προστασία της επένδυσής του. Αυτό που μας έχει προκαλέσει όμως εντύπωση είναι ότι κανείς από τους ενδιαφερόμενους δεν γνωρίζει ή δεν ενημερώθηκε ως όφειλε για μελλοντικά φορολογικά προβλήματα που πιθανών να προκύψουν με τις Ελληνικές φορολογικές αρχές στην περίπτωση που μία τέτοια ενέργεια δεν είναι πολύ προσεκτικά μελετημένη. Μεγάλο μερίδιο ευθύνης φυσικά φέρουν και όλοι αυτοί που στο βωμό του κέρδους αποκρύπτουν από τον επενδυτή σοβαρές πτυχές του νόμου που μελλοντικά θα τον φέρουν σε δυσμενή θέση απέναντι στις Ελληνικές φορολογικές αρχές.

Θα επιστήσουμε την προσοχή σε όλους τους ενδιαφερόμενους στο ν.4172/2013 και στο άρθρο 66.

1. Σύμφωνα με το νόμο τα μη διανεμηθέντα κέρδη αλλοδαπού νομικού προσώπου ή νομικής οντότητας που είναι φορολογικός κάτοικος άλλης χώρας υπόκειται σε φόρο στην Ελλάδα εφόσον συντρέχουν σωρευτικά οι ακόλουθες προϋποθέσεις:
• O φορολογούμενος, μόνος του ή από κοινού με τα συνδεδεμένα πρόσωπα, κατέχει, άμεσα ή έμμεσα, μετοχές, μερίδια, δικαιώματα ψήφου ή συμμετοχής στο κεφάλαιο σε ποσοστό άνω του πενήντα τοις εκατό (50%) ή δικαιούται να εισπράττει ποσοστό άνω του πενήντα τοις εκατό (50%) των κερδών του εν λόγω νομικού προσώπου ή νομικής οντότητας.
• Το παραπάνω νομικό πρόσωπο ή η νομική οντότητα υπόκειται σε φορολογία σε μη συνεργάσιμο κράτος ή κράτος με προνομιακό φορολογικό καθεστώς, ήτοι σε ειδικό καθεστώς που επιτρέπει ουσιωδώς χαμηλότερο επίπεδο φορολογίας από ό,τι το γενικό καθεστώς.
• Άνω του τριάντα τοις εκατό (30%) του καθαρού εισοδήματος προ φόρων που πραγματοποιεί το νομικό πρόσωπο ή η νομική οντότητα εμπίπτει σε μία ή περισσότερες από τις κατηγορίες που ορίζονται στην παράγραφο 3 (τόκοι, μερίσματα, εισοδήματα από κινητή και ακίνητη περιουσία, εισόδημα από πώληση και κατοχή χρηματοοικονομικών στοιχείων.
• Δεν πρόκειται για εταιρεία, της οποίας η κύρια κατηγορία μετοχών αποτελεί αντικείμενο διαπραγμάτευσης σε οργανωμένη αγορά.
2. Τα παραπάνω δεν ισχύουν στις περιπτώσεις που το νομικό πρόσωπο ή η νομική οντότητα είναι φορολογικός κάτοικος κράτους - μέλους της Ε.Ε., εκτός εάν η εγκατάσταση ή η οικονομική δραστηριότητα του νομικού προσώπου ή της νομικής οντότητας συνιστά επίπλαστη κατάσταση που δημιουργήθηκε με ουσιαστικό σκοπό την αποφυγή του αναλογούντος φόρου.

Με τα προβλεπόμενα από το άρθρο 66 κατανοούμε ότι όλες τις προβλέψεις που κάνει το άρθρο στην 1η παράγραφο στην ουσία τις αποδυναμώνει με την παράγραφο 2. Πως το δημόσιο θα αποδείξει ότι η εγκατάσταση ή η οικονομική δραστηριότητα ενός νομικού προσώπου συνιστά επίπλαστη κατάσταση; αυτό μόνο ένας νομικός σύμβουλος θα μπορούσε να μας το απαντήσει.

Εκτός όμως από το παραπάνω άρθρο ας δούμε και τι αναφέρει το άρθρο 4 του ιδίου νόμου.

Ένα νομικό πρόσωπο ή μία νομική οντότητα είναι φορολογικός κάτοικος Ελλάδας για οποιοδήποτε φορολογικό έτος, εφόσον:

• Συστάθηκε ή ιδρύθηκε, σύμφωνα με το ελληνικό δίκαιο,
• Έχει την καταστατική έδρα του στην Ελλάδα ή
• Ο τόπος άσκησης πραγματικής διοίκησης είναι στην Ελλάδα οποιαδήποτε περίοδο στη διάρκεια του φορολογικού έτους.

Ο «τόπος άσκησης πραγματικής διοίκησης» είναι στην Ελλάδα με βάση τα πραγματικά περιστατικά και τις συνθήκες λαμβάνοντας υπόψη ιδίως τα εξής:

• Τον τόπο άσκησης καθημερινής διοίκησης,
• Τον τόπο λήψης στρατηγικών αποφάσεων,
• Τον τόπο ετήσιας γενικής συνέλευσης των μετόχων ή εταίρων,
• Τον τόπο τήρησης βιβλίων και στοιχείων,
• Τον τόπο συνεδριάσεων του διοικητικού συμβουλίου ή όποιου άλλου εκτελεστικού οργάνου διοίκησης,
• Την κατοικία των μελών του διοικητικού συμβουλίου ή όποιου άλλου εκτελεστικού οργάνου διοίκησης.

Αυτό λοιπόν που κατανοούμε από το παραπάνω νομοθέτημα είναι ότι το άρθρο 4 είναι αυτό που δίνει στη φορολογική διοίκηση την ουσιαστική δυνατότητα να ασκήσει πίεση σε αυτούς που προβαίνουν την σύσταση μίας εταιρίας στο εξωτερικό, με σκοπό τη μειωμένη φορολογική επιβάρυνση. Προσοχή διότι για την επιβεβαίωση του «τόπου άσκησης πραγματικής διοίκησης» οι παραπάνω συνθήκες δεν πρέπει να ισχύουν σωρευτικά.

Να επισημάνουμε ξανά ότι σκοπός μας δεν είναι να αποθαρρύνουμε Έλληνες επιχειρηματίες να μεταφέρουν την έδρα τους σε μία άλλη χώρα. Όπως εξηγήσαμε στη αρχή αυτό είναι δικό τους δικαίωμα που απορρέει από την ευθύνη να προστατέψουν την επένδυσή τους. Σκοπός μας όμως είναι να τους ενημερώσουμε για κάποιες πτυχές του φορολογικού νόμου που ενδεχομένως να τους δημιουργήσουν προβλήματα στο μέλλον. Εξάλλου στην περίπτωση που μία αλλοδαπή εταιρία κληθεί να πληρώσει φόρους στην Ελλάδα όχι μόνο δεν μειώνει την φορολογική της επιβάρυνση αλλά την αυξάνει εφόσον θα πληρώσει φόρους και στην χώρα σύστασης και στην Ελλάδα.